Begin deze week sprak ik met Pavel Durov, oprichter van messenger app Telegram. Op uitnodiging van de EU Tech Writers group, een collectief dat aan de vooravond van een groot tech event in Helsinki een bijeenkomst organiseerde, sprak Durov met de aanwezige groep techbloggers en journalisten over de groei en toekomstperspectieven van zijn bedrijf.
Durov (30) is een intrigerende verschijning. Gehuld in een zwarte coltrui, dito broek en velours zwarten blazer maakt hij een ingetogen maar charismatische indruk. Galant houdt hij voor elke dame de deur open en wanneer hij spreekt is dat op zachte en uiterst bedachtzame toon. Niets aan zijn voorkomen doet vermoeden dat we hier met een multimiljonair uit Rusland te maken hebben, behalve dan misschien het feit dat hij na afloop van ons aansluitende diner bij een Marokkaans tentje om de hoek een fooi van €50 achterlaat. En dat terwijl tippen in Finland uiterst ongebruikelijk is, volgens de aanwezige Finse journalisten.
Pavel Durov vergaarde internationale faam samen met zijn broer Nikolai, met wie hij in 2006 de website VKontakte (later VK) oprichtte. Het grootste sociale netwerk van Rusland leverde hem in het Westen al gauw de bijnaam “Mark Zuckerberg van Rusland” op. In zijn thuisland raakte Durov in 2011 in de politieke problemen nadat hij weigerde om de VK pagina’s van diverse oppositieleiders tegen het bestaande Russische regime offline te halen. Het zou niet de laatste keer zijn dat hij zich sterk maakt voor een fundamenteel recht op online privacy.
Foto: WIRED UK
Vorig jaar kwam hij opnieuw in opspraak toen hij weigerde om de gegevens van Oekraïne verzetsstrijders over te dragen aan de Russische geheime dienst. In plaats daarvan plaatste hij de orders van de KGB juist op zijn persoonlijke VK pagina. Enkele dagen na deze publicatie werd Durov ontheven uit zijn functie als CEO van VK, naar eigen zeggen door toedoen van de handlangers van Putin die hun macht in Rusland op allerlei niveaus uitoefenen.
Hij besloot daarop het land voorgoed te verlaten en vestigde zich in New York. Sinds zijn vertrek uit Rusland timmert de voormalig social network koning inmiddels stevig aan de weg met zijn nieuwe dienst Telegram: Het veilige alternatief voor Whatsapp. In tegenstelling tot zijn grootste concurrent wordt alle data die via Telegram verstuurd wordt geëncodeerd en verstuurd naar lokale servers op het eigen continent.
“Wanneer ik vanuit Helsinki een bericht verstuur naar een van mijn contacten, wordt dat bericht eerst volledig versleuteld, zodat het onleesbaar is voor anderen. Daarna wordt het verstuurd naar een server binnen Europa, in ons geval in Amsterdam, waarna het uiteindelijk bij de ontvanger beland. Dit zorgt er niet alleen voor dat Telegram de snelste messenger app is, het voorkomt ook dat je data onnodig naar een land wordt gestuurd waar andere wet- en regelgeving geldt inzake privacy. Zo wordt letterlijk voorkomen dat je persoonlijke data in verkeerde handen valt”.
Alle berichten die je via Telegram verstuurd zijn versleuteld, en onleesbaar voor geheime diensten zoals de NSA Deel deze quoteDaarnaast benadrukt Durov dat elk bericht onleesbaar is voor derden dankzij de complexe encodering die Telegram hanteert: “Tot nu toe hebben we slechts één keer een verzoek ontvangen om gebruikersgegevens openbaar te maken aan een beveiligingsdienst. Ons antwoord is dan simpel: We kunnen niks openbaar maken omdat al onze data compleet onleesbaar is voor derden”.
Op de dag dat bekend werd dat Whatsapp voor 1 miljard dollar was overgenomen door Facebook schreef Telegram in één dag 2 miljoen nieuwe gebruikers bij. Nu ruim een jaar later, maken volgens Durov ruim 68 miljoen mensen gebruik van Telegram. Dat zijn er nog lang niet zoveel als de ruim 400 miljoen van Whatsapp, maar de groei is op zijn minst hoopgevend, zegt hij. Maken Europeanen zich wel genoeg zorgen om hun privacy?
“Voor veel mensen is privacy pas een issue wanneer ze zich beseffen welke problemen het in de praktijk kan opleveren. Het besef is veel meer aan de orde wanneer je bijvoorbeeld rijk of beroemd bent. Dan is het gevaar dat je foto’s of privégesprekken op straat belanden veel groter en ben je eerder geneigd er op te letten welke systemen je online gebruikt.” Gewone mensen beseffen zich volgens Durov nog niet genoeg hoe weerzinwekkend het is dat de overheid of een geheime dienst toegang heeft tot jouw privéfoto’s of emails. “Als je uit Rusland komt, denk je daar wel anders over”.
Durov in 2013 tijdens Techcrunch Disrupt Berlijn
Volgens Durov zijn er veel beroemdheden die gebruik maken van Telegram, maar desondanks gebruikt hij ze niet als marketingkanaal. “Natuurlijk is het lucratief wanneer bekende personen gebruik gaan maken van je dienst en daar over twitteren. Maar dat is niet de marketing die wij zoeken omdat het de kwalitatieve groei van ons product in wezen tegen gaat: Wanneer jij op aanraden van een celebrity ons product gaat gebruiken zul je snel teleurgesteld raken in de dienst omdat niemand uit jouw eigen sociale netwerk op het platform terug te vinden is.
Telegram heeft nu 68 miljoen gebruikers, zonder ook maar €1 uit te geven aan marketing Deel deze quoteDe social sphere van een celebrity is volslagen random, het resulteert in een grillige aanwas van leden die vervolgens weer afhaken omdat Telegram ze geen meerwaarde biedt. We moeten het juist hebben van word-of-mouth: Mensen die de app in een kleine groep gaan gebruiken en zo hun vrienden aansteken om dat ook te gaan doen. Tot op de dag van vandaag heeft Telegram nog niet 1 dollar uitgegeven aan marketing en dat moet zo blijven: Onze groei vindt puur organisch plaats onder mensen die elkaar kennen.”
Telegram is in veel opzichten een opmerkelijk bedrijf, niet in de laatste plaats omdat Durov laat weten dat het niet zijn einddoel is om (opnieuw) multimiljonair met de dienst te worden. “Ik heb maar één doel met Telegram, en dat is om het product kostendekkend te krijgen. We hebben bewust geen investeerders en ik financier alles zelf omdat ik nul bemoeienis van buitenaf wil hebben. Bij VK resulteerde dat uiteindelijk in de vernieling van het product, dat mag met Telegram niet gebeuren. Het is mijn voornaamste missie om Telegram gratis en veilig te houden”.
Maar er is uiteraard geld nodig om de apparatuur en medewerkers te betalen die Telegram in de lucht houden en verbeteren: “We hebben nu kleine kantoren in onder meer Berlijn en Londen en goede productontwikkelaars kosten geld.” Durov laat weten dat er de komende maanden geëxperimenteerd gaat worden met een nieuw businessmodel dat dat mogelijk is, maar winstgevend hoeft het bedrijf absoluut niet te zijn.
Zelf doneerde hij in 2012 nog 1 miljoen dollar aan Wikimedia, het bedrijf dat net als Telegram onafhankelijkheid hoog in het vaandel heeft staan. Om de veiligheid van Telegram te garanderen loofde hij onlangs nog een prijs uit van €300.000 voor de hacker die zijn systeem weet te kraken. Dat is tot op heden nog niet gebeurd. “Hopelijk zien steeds meer mensen het belang in van hun online privacy en beseffen ze zich dat diensten als Facebook, Whatsapp en Google al hun data delen met derden omdat ze nu eenmaal een winstoogmerk hebben. Telegram doet dat niet, en zal dat nooit doen. En dat is heel wat waard vandaag de dag”.
Voor een compleet overzicht van de wijze waarop diverse chatapps geld verdienen, check dit handige overzicht op iCulture.