Hollywood wordt de laatste decennia regelmatig voor het blok gezet: Hoe ga je om met nieuwe media en technologie op het witte doek? Speelt het een rol in het leven van je hoofdpersonages, of laat je het, ten behoeve van het verhaal, zo veel mogelijk buiten beschouwing?
Tot het punt dat je er niet langer om heen kúnt werken: De mobiele telefoon is omnipresent in elke hedendaagse vertelling, en een karakter dat ‘net even geen bereik heeft’ is een filmcliché waar geen zelfrespecterend regisseur nog mee weg komt. Was een autotelefoon ten tijde van Gordon Gecko nog een flashy noviteit, nu vormen tweets, appjes en statusupdates via een mobiel een dermate rode draad in het verhaal, dat we sinds The Social Network en House of Cards gewend zijn geraakt ook die conversaties direct in beeld te zien.
Een film die het onderwerp maar gelijk helemaal heads on te grazen neemt, is Men, Women and Children. De in 2014 verschenen dramafilm van regisseur Jason Reitman (Juno, Up in the Air) met een sterrencast bestaande uit onder meer Jennifer Garner, Adam Sandler, Ansel Elgort, Judy Greer, J.K. Simmons en Emma Thompson, schetst een dystopische zeitgeist van het moderne gezinsleven in Amerika. Waar middelbare scholieren gelijmd aan hun smartphone scherm door de gangen lopen zonder ooit nog écht contact te hebben, op elkaar uitgekeken ouders hun heil op porno- en datingsites zoeken en geen van de hoofdpersonages enig besef lijkt te hebben welke impact social media en het internet eigenlijk echt op hun leven hebben.
De film volgt verschillende gezinnen, die elk met hun eigen problemen kampen. Aan die problemen lijkt in de loop der jaren niet zoveel veranderd: Cheerleader met eetstoornis raakt zwanger van een totale klojo, moeders laten hun man en kind in de steek voor een nieuwe liefde aan de andere kant van het land en ogenschijnlijk gelukkig getrouwd stel heeft al maanden geen sex meer met elkaar gehad. Maar het zijn de oplossingen die dankzij het internet voorhanden zijn, die soms verstrekkende gevolgen hebben. Wat eenmaal online staat, kan je de volgende dag ineens keihard in je gezicht slaan.
Jennifer Garner speelt in de film een overdreven bezorgde moeder die daarom alle online activiteiten en conversaties van haar tienerdochter tot op de letter nauwkeurig screent, en andere ouders waarschuwt voor de gevaren van het internet. En dat terwijl een andere ouder (Judy Greer) haar dochter juist nietsvermoedend helpt in het opbouwen van een eigen soft-porno site, omdat ze haar dochter zo juist denkt te beschermen tegen ‘foute types’. Bij beiden lijkt op het eerste oog een steekje los te zitten, maar door hun handelswijze sterk te overdrijven worden de opvoedkundige problemen waarmee veel ouders vandaag de dag kampen juist pijnlijk duidelijk.
Waar een jongere totaal geen kwaad ziet in het fanatiek bijhouden van een eigen Tumblr blog of het non-stop spelen van MRPG’s met virtuele vrienden, maken ouders zich vaak grote zorgen over dit in hun ogen obsessieve gedrag en wordt het gezien als een vlucht uit de realiteit. Dat is het voor veel jongeren ook, maar is de puberteit niet per definitie de periode waarin je soms afzondering, maar met name begrip, bewondering en je eigen identiteit zoekt? En is social media op dat moment de boosdoener als er een keer iets mis gaat in je leven? Of je opvoeding? Een gebrek aan ‘normale’ communicatie?
Wat de film goed weet te bewerkstelligen is dat je je als kijker op zeker moment gaat afvragen waarom jonge meiden eigenlijk naaktfoto’s van zichzelf naar een vriendje appen, of zich op andere wijze in een gevaarlijke positie manoeuvreren door hun openhartige social media gebruik. Enerzijds wordt de schuld gezocht in de sociale druk die pubers elkaar opleggen via social, maar net zo goed plaatst de film vraagtekens bij het gedrag van ouders die het complete onderwerp doodzwijgen, of hun kind verstoten wanneer hij of zij niet langer voldoet aan hun eigen hooggespannen verwachtingen. En wat is dan zorgwekkender?
Voor een groot deel lijken de problemen tussen ouders en jongeren ook terug te voeren op die aloude generatiekloof. We kunnen het ons nu bijna niet meer voorstellen, maar wij kenden een wereld zonder internet, één die onze kinderen nooit hebben meegemaakt. In een scene waarin twee van de jongeren hun ouders voor een schoolopdracht interviewen over de gebeurtenissen op 9/11 wordt dat pijnlijk duidelijk. Ten tijde van de aanslagen op de Twin Towers, voor ons ‘volwassenen’ nog zo vers in het geheugen, waren de 15-jarigen van nu nog een baby. “Hoe hoorden jullie wat er gebeurd was?” vraagt de zoon zijn moeder “Via een SMSje?”. “Nee” stamelt ze, “Dat hadden we toen nog niet. Dat kwam daarna pas.”
Niemand lijkt op dit moment een goed beeld te hebben bij het effect van social media. Worden we er asociale einzelgängers van? Of verschaft het ons een uitlaatklep die ons uiteindelijk gelukkiger maakt? Feit is dat we ons waarschijnlijk terecht zorgen maken over de manier waarop pubers momenteel opgroeien en er gebruik van maken, maar minstens even zorgwekkend is de wijze waarop we dat zelf soms doen. En dat laat deze enorm intrigerende film feilloos zien.