Gadi Ben-Yahuda is duidelijk geen voorstander van de deeleconomie, dat zou de conclusie kunnen zijn als je niet genoeg naar de Amerikaan had geluisterd vandaag. Maar zo zwart-wit was het punt van Ben-Yehuda uiteindelijk niet: de internet veteraan is geen voorstander van de deeleconomie zoals we die nu aan het vormen zijn.
Het kwam misschien een tikkeltje knullig over, maar het was met de beste intenties. Zo’n 15 minuten voor zijn presentatie ging Ben-Yehuda de zaal rond met een schaal nootjes om wat ‘brainfood’ te delen. Ook flesjes water van achter het spreekgestoelte kwamen tevoorschijn en werden door Ben-Yehuda uitgedeeld.
Met nog 5 minuten voor zijn sessie te gaan, begon de Amerikaan vragen te stellen aan zijn publiek: wat zouden jullie zo beantwoord willen zien? Welke onderwerpen mogen volgens jullie niet ontbreken? Natuurlijk had hij zijn verhaal in grote lijnen al klaar, maar als hij echt nog iets kon toevoegen, zou hij dat niet nalaten.
Misschien wel de grootste reden dat het gek overkomt, is het feit dat Ben-Yahuda alles behalve een nieuweling is binnen de branche. Hij werkt al sinds 1993 in de online industrie en was naast professor op diverse Amerikaanse universiteiten ook betrokken bij de presidentscampagne van Al Gore en werkte voor diverse overheidsorganisaties als online kennisbaak. Die hoeft toch niet snoepgoed uit te delen?
Oude wijn in geleende zakken
Ben-Yahuda is dus voornamelijk sceptisch over de hype die er wordt gemaakt rond de deeleconomie op het moment. Zijn eerste kennismaking daar mee was enkele jaren terug, toen zijn vrouw een huis huurde in New York via Airbnb. De meeste mensen die hij er over sprak waren niet erg onder de indruk van de dienst.
Er zijn zoveel ontwikkelingen in de markt écht interessant, behalve dat we objecten gaan lenen. Deel deze quoteLenen is immers niet nieuw. “We lenen al jaren met zijn allen: in de bieb of videotheek, we delen timeshare woningen of maken scherma’s voor onze auto of boot met buurtgenoten”, aldus Ben-Yahuda. Het verbaast hem dus dat er in de media veel nadruk wordt gelegd op het leen-aspect van de trend: “Er zijn zoveel aspecten van de huidige ontwikkelingen écht interessant, maar het feit dat we dingen lenen is er daar niet echt een van”.
Wanneer we kijken naar platformen als Uber, Airbnb en Peerby zijn er een aantal onderdelen echt nieuw. Door allerhande factoren zijn deze bedrijfsmodellen beter in staat om grote groepen mensen te bereiken, snel op te schakelen en halen ze drempels weg voor aanbieders en leners om een transactie te doen.
De overheid buitenspel
Het is volgens Ben-Yahuda sowieso een wereld van glad ijs op het moment. Want we kennen de grote spelers, maar er zijn talloze kleinere spelers die minder draagkracht hebben om klappen op te vangen wanneer er iets mis dreigt te gaan: fysiek, materialistisch of in reputatie. De deeleconomie maakt op het moment van iedereen een commerciële aanbieder en daar is niet iedereen op voorbereid.
“Het is eigenlijk simpel: elke aanbieder van een product (dus niet de bouwers van een platform als Airbnb) moet zijn klanten de kans geven om de transactie te beoordelen of zijn beklag te kunnen doen als dat nodig is”, aldus Ben-Yahuda. Veel aanbieders zijn hier echter niet op voorbereid of doen niets met deze zaken.
Nog los van het feit dat een groot deel van de ‘oude economie’ nog teveel is verbonden met deze nieuwe ontwikkelingen. Het voorbeeld van Ben-Yahuda, waarbij een vrouw haar auto uitleende en haar ‘klant’ een dodelijk autoongeluk veroorzaakte en de aanbieder aansprakelijk werd gesteld door de verzekeringsmaatschappij, werd bevestigd door een bezoeker van de sessie, werkend bij een verzekeraar.
Sommige overheidsregels zijn er om burgers te beschermen, daar schop je niet zomaar tegen aan. Deel deze quoteMaar grote spelers als Uber en Airbnb maken er ook een spelletje van om zoveel mogelijk tegen de schenen te schoppen, met name tegen de schenen van de overheid. Verschrikkelijk, volgens Ben-Yehuda: “Sommige overheidsregels zijn er om inwoners van een stad of land te beschermen en zijn niet voor niets gemaakt”.
De Amerikaan vraagt zich af waarom er vanuit beide kampen niet beter wordt samengewerkt. “Ik geloof in het open dialoog, bedrijven zijn in staat om innovatieve plannen te bedenken, overheden zijn in staat om het belang van de inwoners te waarborgen”.
Kapitalisme in deeleconomie
Maar faalt de huidige generatie bedrijven in een deeleconomie dan echt zo hard? Dat klinkt bijna naïef, zou je kunnen stellen. Ben-Yahuda stelt ook niet dat ze falen, maar dat ze het niet redden op de lange termijn. “Laten we alleen maar eens kijken naar de problemen waar ze op korte termijn mee te maken hebben: too many ism’s.”. De Amerikaan doelt op de vele zaken rond racisme en seksisme die spelen rond bedrijven als Airbnb en Uber.
Het is echter de impact op de economie op de lange termijn en op grote schaal die Ben-Yahuda zo skeptisch maken. Want wat blijft er over als mensen op grote schaal hun huizen kunnen verhuren, hun auto uitlenen en feitelijk geen eigendommen meer hebben? “Laten we beginnen met de olifant in de kamer: mensen willen de zekerheid van een eigendom, van een vangnet, van een vast inkomen”, stelt Yahuda.
Geen vaste grond onder de voeten maakt mensen wiebelig en wiebelige mensen remmen de economische groei Deel deze quoteHij verwijst naar een recent onderzoek waaruit bleek dat getrouwde of samenwonende freelancers grote beslissingen als huizen kopen of een gezin stichten steeds verder uitstellen, met name omdat ze geen zekerheid voelen. “Geen vaste grond onder de voeten maakt mensen wiebelig en wiebelige mensen remmen de economische groei”.
De Amerikaan pakt zijn notities erbij en begint een sombere rekensom, op het scherm twee screenshots tegenover elkaar. De gemiddelde prijs van een huurwoning in New York, afgezet tegen de gemiddelde prijs van huizen in dezelfde wijken via Airbnb. De schokkende werkelijkheid: een huiseigenaar kan gemiddeld 2500 dollar per maand extra verdienen als hij niet ‘ouderwets’ verhuurd, maar via Airbnb.
Waarom is dit een punt? De gemiddelde bezettingsgraad van hotels en Airbnb-locaties in NYC Is maar liefst 90 procent. “De huizenprijzen zijn al bizar hoog in New York, dus als dit doorzet is geen enkele inwoner van de stad nog in staat om de huur op te brengen”.
Wees een boom
Kan het anders? Volgens Ben-Yahuda móét het anders, omdat de deeleconomie in zijn huidige vorm geen kans van slagen heeft. De onzekerheden en constante strijd met overheden staan een echte impact in de weg, denkt hij.
“Laat me benadrukken dat een open dialoog belangrijk is: met je klanten en gebruikers en met overheden. Veel startups denken nu dat ze het redden omdat ze een mooi blaadje aan de boom zijn, maar dit soort bedrijven moeten de hele boom zijn: bladeren, takken, stam en wortels!”
Daarmee gaat Ben-Yahuda direct in tegen het meest gepredikte advies tijdens SXSW: begin klein en begin met het oplossen van een klein probleem waar mensen mee geconfronteerd worden. Ben-Yahuda, met zijn roots in het overheidswezen, adviseert het omgekeerde: denk goed na en praat met veel mensen over het oplossen van een groter probleem.
Misschien heeft de Amerikaan daarmee een punt, misschien benadrukt hij er ook het verschil in mindset tussen overheid en non-overheid er nog eens dubbeldik mee.