Als uitgevers zich overgeven aan Facebook en Google, kan dat hun redding zijn

De homepage is dood. Een aantal jaren geleden was dit een gevleugelde uitspraak. Sociale netwerken als Facebook en Twitter zorgden voor een steeds groter deel van het verkeer naar nieuwssites, Google was de directe ingang naar artikelen voor mensen die zochten op een bepaald onderwerp en apps kwamen op als de manier voor vaste lezers om de content van hun favoriete mediamerk te consumeren.

Elger van der WelWekelijks schrijft Elger van der Wel een column over innovatie in de journalistiek en media. Deze week schrijft hij over de lastige relatie tussen internetbedrijven en uitgevers Daarna begon het gezeik. Facebook had te veel macht en kon ieder moment zijn algoritme zo veranderen dat je bereik instortte. In sommige landen kwamen uitgevers in opstand tegen Google News dat een klein deel van de tekst van een artikel kopieerde, waardoor mensen niet meer hoefde door te klikken om het belangrijkste nieuws te lezen.

De grootste kritiek ging echter over hoe Facebook en Google het grootste deel van het geld uit de advertentiemarkt trokken. Geld dat ze verdienden dankzij de content die uitgevers maakten, vonden de uitgevers. Tegelijkertijd zagen ze zich gedwongen om met SEO-technieken en Facebook-strategieën de grote internetbedrijven alleen maar macht te geven.

Gijzeling

In minder dan 200 woorden vat ik daarmee de situatie samen die is ontstaan in de wereld van online media. Waarbij veel uitgevers graag het beeld schetsen dat Facebook en Google veel te veel macht hebben. Waar ze tegelijkertijd geen keuze hebben om die macht te versterken, omdat Facebook en Google verantwoordelijk zijn voor een groot deel van het bereik van die uitgevers.

Eigenlijk zou je kunnen concluderen dat de mediabedrijven gegijzeld zijn door de internetreuzen uit Silicon Valley. Je zou echter ook kunnen beargumenteren dat een groot deel van de schuld daarvan bij ons allemaal ligt. Bij alle internetgebruikers, bij alle mensen. We gebruiken allemaal Google als zoekmachine en scrollen meerdere keren per dag door Facebook. De macht die Google en Facebook hebben, kregen ze van gebruikers. En het zijn commerciële bedrijven, dus ze zouden gek zijn als ze die macht niet zouden gebruiken en versterken.

Daar komt bij dat de afgelopen 10 jaar is gebleken dat gebruikers online niet zo snel willen betalen voor nieuws. Of in ieder geval: dat de manier om mensen zo ver te krijgen er nog steeds niet is. Bij muziek is die inmiddels al gevonden in de vorm van Spotify, bij films en tv-series in de vorm van Netflix. Maar bij nieuws?

Verdienmodellen

Ik kom regelmatig op congressen en avonden waarop mensen uit de journalistiek samenkomen. En niet onregelmatig verzandt zo’n bijeenkomst in een discussie over verdienmodellen. Er wordt jaloersmakend gekeken naar The New York Times die het inmiddels best goed doet met digitale abonnementen, maar tegelijkertijd geenszins niet te vergelijken is met Nederlandse media. Er wordt gediscussieerd over het wel of niet verbergen van je content achter een harde paywall. En er wordt door sommigen in de Nederlandse mediawereld zelfs boos gedaan over Blendle, dat probeert om er voor te zorgen dat mensen betalen voor content. En uiteraard wordt de schuld ook steeds weer neergelegd bij het machtige Facebook en Google, die de advertentiemarkt op internet beheersen.

Er wordt continu naar schuldigen gewezen en en er heerst een defensieve houding. Logisch gedrag, omdat de uitgevers zelf maar geen oplossing kunnen vinden voor het probleem. Omdat ze gegijzeld zijn door grote internetbedrijven die de advertentiemarkt beheersen en omdat hun publiek maar niet wil betalen voor hun content, terwijl dat vroeger in de krantentijd wel zo was.

Bedrijven als Facebook en Google zijn als geen ander in staat zijn om het gedrag van gebruikers te beïnvloeden Deel deze quoteWat in mijn ogen ontbreekt is echter een realistische blik op de huidige situatie. Als je daar zonder voorgeschiedenis naar kijkt dan zie je dat bedrijven als Facebook en Google zorgen voor bereik, maar dat ze er tegelijk verantwoordelijk voor zijn dat er geen geld overblijft voor uitgevers in de advertentiemarkt. Tegelijkertijd zie je dat deze bedrijven als geen ander in staat zijn om het gedrag van gebruikers te beïnvloeden. Om ze te verleiden en over te halen.

Zou het niet zo kunnen zijn dat Facebook en Google uiteindelijk de oplossing kunnen vormen voor het probleem? Dat ze in plaats van de grote vijanden dat de uitgevers heeft gegijzeld, de superhelden zijn die er voor zorgen dat gebruikers gaan betalen voor content?

Facebook Instant Articles en Google AMP

De afgelopen jaren hebben Facebook en Google de controle over de content van uitgevers nog meer naar zich toe getrokken met initiatieven als Instant Articles en Google AMP. Deze functionaliteiten bieden gebruikers voor snelladende en leesbare artikelen op mobiel. Tegelijkertijd krijgen de internetbedrijven daardoor nog meer macht in handen. Het is niet voor niks dat sommige uitgevers niet meedoen aan dit soort initiatieven of zich na een testperiode terugtrekken.

Eén van de redenen was daarbij ook dat het integreren van bijvoorbeeld een paywall niet mogelijk is als je als uitgever moedoet aan Instant Articles of AMP. De schuld van Facebook en Google aldus de uitgevers, tegelijkertijd is iedere paywall anders en kunnen internetbedrijven die dus niet op een simpele manier allemaal integreren. De oplossing daarvoor is de grote nachtmerrie van alle uitgevers: het hele betaalsysteem laten regelen door Facebook en Google.

Laat Facebook en Google de journalistiek maar redden, dan kan de media zich weer richten op het maken van steengoede journalistiek. Deel deze quoteIk denk stiekem dat het de redding voor de journalistiek kan betekenen. Laat Facebook en Google er maar voor zorgen dat mensen betalen voor content, in ruil voor een deel van de opbrengst. En ja: daarmee geef je de internetbedrijven echt alle macht, wat natuurlijk een ongelofelijk slechte zaak is. Aan de andere kant kan het de redding zijn van de journalistiek betekenen.

Sterker nog: ik ben er van overtuigd dat als de internetreuzen er voor zorgen dat uitgevers bakken met geld binnen zien komen, dat ze plots een stuk minder klagen over de gijzelingspositie waar ze in zitten. Laat Facebook en Google de journalistiek maar redden, dan kan de media zich weer richten op het maken van steengoede journalistiek.