Stoere jongens
De binnenlanden van Suriname worden vooral bevolkt door Marrons (ook bosnegers of boslandcreolen genoemd) en indianen. Onze reis door Suriname brengt ons bij beide volkeren en legt haarfijn de verschillen bloot. Waar indianen terughoudend, stil, zelfs een beetje schuw en voorzichtig zijn, zijn bosnegers luidruchtiger, aanwezig – brutaal soms zelfs. Dat ervaarde ik aan den lijve tijdens een verbijf in de Kosindo lodge in Kajana, binnenland van Suriname. Het gedrag van kinderen liegt namelijk niet…
5 Marron-jongetjes rennen om mijn tafel in de junglelodge Kosindo aan de rivier Gran Rio naast het Marron-dorp Kajana heen en vragen ‘hoe gaat het’? Als ik antwoord dat het goed gaat, kijkt de stoerste me recht in mijn ogen nieuwsgierig aan en ik vraag terug: ‘En met jou ook alles goed’? Hier houdt zijn stoerheid op en hij knikt, kijkt nog een keer en gaat dan luidruchtig in het Saramaccaans (de lokale taal) met zijn vriendjes praten, al om mijn tafel en op de steiger hangend.
Tijdens onze trip naar Awarradam en de stroomversnellingen, gaan op hun verzoek twee jongetjes in de korjaal (boot) mee . Ze heten, vertaald, Zegen en Pardon. Enthousiast is er dit keer niet bij (ja zo heet deze energieke knul echt, knap gekozen naam). Zij wijzen ons waar we over de waterplanten vanaf kunnen roetsjen en waar we kunnen duiken. (Dat ze daarbij niet doorhebben dat zij 1.20 en wij 1.80 meter zijn, vergeten ze gemakshalve maar even. Gelukkig denken wij zelf ook nog na.) Ze hebben geleerd om nergens om te vragen, maar als ik ze een zakje cassave chips aanbiedt steken ze hun handjes er gretig in zonder ‘dankuwel’ te zeggen. Bij terugkomst stuiven ze razendsnel weg om na een halfuurtje weer in de buurt van ons lodge-huisje op te duiken, duidelijk in afwachting. Van wat lekkers, een praatje, een spelletje of gewoon een grapje. Tot je ze echt moet wegsturen omdat je gewoon even rustig wil lezen. Hartstikke gezellig jongens, maar wij hebben ook vakantie en willen soms even wat rust.
Tijdens mijn verblijf in Palumeu, indianengebied verder in het zuiden van Suriname, hebben we in de verte een paar schuwe indianenkinderen gezien, die zelfs niet eens in onze buurt durfden te komen tijdens de dorpswandeling. Het was stil in het dorp en we hebben 4 dagen lang op de baby van een van de werkneemsters van de lodge na, geen kind gezien. De jongste die in onze buurt kwam was minstens 17 jaar en liet ons zien hoe we met pijl en boog moesten schieten of een harpoen moesten maken. Geen rondrennende kinderen, geen geluiden of gelach, geen dorpelingen langs je huisje. Rustig, maar misschien ook wel weer té. Je krijgt niet het gevoel dat je echt kennis met ze maakt. De brutale marron-jongetjes springen in mijn gedachten.
Springende voeten
Een prachtig mooi donker meisje van een jaar of zes met een smerig roze knuffeldoekje, een rood t-shirtje en zichtbaar onderbroek-loos hangt aan de veranda waar ik in Kosindo mijn hangmat lig. Ik vraag wat ze gedaan heeft vandaag (het is zaterdag, dus er is geen school). ‘Djompoe foetoe’, zegt ze vrolijk in het Saramaccaans. Als ik zeg dat ik dat niet ken, springt ze op 1 been en ik zeg ‘ah, wij noemen dat hinkelen!’ Dat woord kent zij weer niet. Ik besef me weer eens hoe moeilijk wij Nederlanders het onszelf gemaakt hebben, want hoe veel duidelijker is het om hinkelen ‘springende voeten’ of ook wel ‘voetje springen’ te noemen? Ze vraagt op haar beurt wat ik aan het doen ben. Als ik mijn iPad van het Bluetooth toetsenbord afhaal om te laten zien wat ik aan het lezen ben, slaat ze haar hand voor haar mond en zegt: ‘Kapot’? Nee, dat hoort zo, stel ik haar gerust en zoek ter afleiding een spelletje voor haar op. Zonder verder iets te vragen plaatst ze haar vinger op het scherm en giechelt om de schreeuwende vogeltjes als ze de huisjes op het scherm omver gooit via de katapult. Nog geen halve dag later komt ze terug met 4 vriendinnetjes en 2 vriendjes (of familie, je weet het niet) en hangt weer rond onze veranda. Als ik het huisje instap om mijn ereader te pakken, duikt ze brutaal achter me aan, loert razendsnel de kamer rond en vraagt: ‘spelletje?’. Ik doe net of ik niet snap wat ze bedoelt en na wat vijven en zessen grijns ik ‘O je wilt weer met die vogeltjes spelen?’. Ze knikt gretig en ik dirigeer haar op de stoel en haar vriendinnetjes komen eromheen zitten. Om de beurt schieten de meiden een vogeltje af en giechelen in koor als er iets omvalt. Er wordt snibbig gereageerd als iemand voor haar beurt gaat of een van de jongens zich ermee wil bemoeien. Ik moet ze na 15 minuten bijna van de iPad af sláán en zeg dat dit het laatste spelletje was voor nu. Haar moeder, tante of andere oppasmevrouw roept haar vanaf de wasplaats bij de rivier streng tot de orde en ze rent de veranda af, en laat daarbij haar smerige roze doekje achter. Ik drapeer hem liefdevol over de leuning. Kom hem maar halen meisje. Misschien kun je dan nog 1x Angry Birds spelen zonder dat je moeder het doorheeft.
Bij de indianen toont men geen interesse voor welk stukje electronica ook en maakt men muziek met een lege schildpad en een zelfgemaakte panfluit, vlecht een waaier, rijgt een ketting of weeft een draagdoek. Of rijgt met een zelfgemaakte harpoen in stilte en in een half uur drie dikke vissen aan 1 pijl in de rivier. Kinderen zijn nog steeds onzichtbaar. Hebben ze die hier wel?!
