Enschede moet bewijzen dat drones terreinen kunnen beveiligen

De gemeente Enschede wil drones inzetten als bewakingscamera. Burgemeester Onno van Veldhuizen staat al een aantal maanden te popelen om de primeur binnen te halen. Maar of drones als bewakingscamera daadwerkelijk iets toevoegen, is nog niet bekend.

“Ook is nog niet helder wat het kost en of de drones het huidige camerasysteem moeten aanvullen of vervangen”, zegt Peter Hammecher, die het project voor de gemeente leidt. Om daar achter te komen, stelt onder meer een ondernemersvereniging in de stad, De Marssteden, zijn bedrijventerrein beschikbaar voor een pilot.

Hoe het gebruik van drones op De Marssteden eruit gaat zien, is nog niet duidelijk. “Ik zit nog heel erg in de verkennende fase”, zegt Hammecher. “We willen wel autonoom vliegen, maar daar zijn ook gradaties in.” Een eerste stap zou een voorgeprogrammeerde drone kunnen zijn, die alleen vliegt als er een piloot is.

Maar Hammecher ziet ook al situaties voor zich waarin een drone automatisch opstijgt van zijn platform als een bepaald kenteken wordt geregistreerd, om dat voertuig vervolgens te volgen. Of een drone die permanent toezicht houdt om afwijkend gedrag waar te nemen. Maar ook dat is meer toekomstmuziek. “Ik wil beginnen met beperkte autonomie en de drones voortdurend doorontwikkelen.” Wat nu gebeurt door een surveillant, zou op termijn door een drone kunnen die een parcours volgt - Peter Hammecher Deel deze quote

Wet- en regelgeving

Bescheiden beginnen en langzaam uitbouwen. Niet alleen omdat de technologie complexer wordt, maar ook vanwege de wet- en regelgeving. Wie drones in wil zetten als bewakingscamera, moet niet alleen voldoen aan regels voor het gebruik van drones, maar ook de regelgeving rondom cameratoezicht.

Daarom wil Hammecher graag dat er in Enschede ‘experimentele zones’ toegewezen worden, waar wat flexibeler omgegaan kan worden met de regels. De drone wordt dan ook pas stapje voor stapje in complexere situaties losgelaten. “Om het plat te zeggen: zolang het ding nog kan ontploffen zit je in een bunker. Testen of hij altijd blijft vliegen en op tijd terugkomt, doen we dat op het vliegveld.”

Pas daarna komt de drone eventueel op De Marssteden terecht. “Want daar heb je ook te maken met mensen die naar hun werk gaan, die er wat van vinden dat een drone toezicht houdt en kun je bij ondernemers peilen of ze zich hierdoor veiliger voelen.” Het kan zeker een jaar of twee jaar duren voordat de drones echt op het bedrijventerrein rondvliegen, denkt Hammecher. Tegen die tijd kan ook Europese wetgeving over het vliegen met drones ingevoerd zijn. Dat gebeurt op zijn vroegst in 2018.

Toegevoegde waarde

“Flexibel cameratoezicht kan een heel goed idee zijn”, vindt André Oostdijk van adviesbureau Berenschot. Hij schreef vorig jaar een artikel met advies voor gemeenten voor een effectief camerabeleid, met het recht op privacy, drones en andere flexibele camera’s in het achterhoofd.

Hoewel de meerwaarde van een drone ten opzichte van een gefixeerde bewakingscamera nog niet bewezen is, denkt Oostdijk dat een drone wel iets kan toevoegen. “Een drone kan het cameratoezicht onvoorspelbaar maken”, zegt hij. Zoiets kan afschrikwekkend werken, maar ook voor meer heterdaadjes zorgen.

Privacy

Maar als drones daadwerkelijk ingezet gaan worden als beveiligingscamera, moet de gemeente daar wel goed over nadenken, vindt Oostdijk. “Het doel moet de middelen heiligen. Voor cameratoezicht geldt een algemeen principe. Je doet hoe dan ook een inbreuk op privacy. Je gaat ook mensen filmen die helemaal niets doen. Dat moet opwegen tegen het probleem dat je wilt oplossen.”

Daarom is het volgens hem van belang dat de gemeente dat probleem goed definieert. “Maak het doel dat je met de drone wil bereiken heel concreet”, vult zijn collega Mariska Peeters aan. “Door dat vooraf heel scherp te maken, kun je achteraf ook echt toetsen of de drone heeft bijgedragen aan het doel dat voor ogen was.” Daarmee moet voorkomen worden dat de gemeente inbreuk maakt op privacy van burgers, zonder dat het iets oplevert.