Kunstmatige intelligentie is al lang geen sciencefiction meer. We praten met agents, laten onze agenda vullen door algoritmes en scrollen door een eindeloze stroom aan AI-gegenereerde content. Maar misschien dat juist films, die al decennialang met dit thema flirten, ons het best laten voelen wat die digitale toekomst nou écht betekent.
Dit is een lijst met de meest indringende, ontroerende en prikkelende films over AI. Van klassiekers tot hedendaagse verhalen die enger dichtbij komen dan ooit!
1. 2001: A Space Odyssey (1968)
Vraag een filmnerd welke film rond scifi het meest historisch is, dan krijg je waarschijnlijk Stanley Kubrick’s 2001: A Space Odessey te horen. Het is een baken in de filmgeschiedenis met special effects die tot dan toe onmogelijk leken.
In de film werkt de bemanning van een ruimteschip samen met een AI-systeem dat HAL 9000 heet. Die computer vertrouwt de mensen aan boord niet, en wil voorkomen dat ze de missie verpesten.
2. The Matrix (1999)
Een bijna vast thema in films rond AI is de strijd van mens tegen machine. Die strijd kan bijna niet mooier en meer letterlijk in beeld gebracht worden dan in The Matrix, met een glansrol voor Keanu Reeves als Neo.
In de klassieker wordt een grimmige toekomst geschetst waar intelligentie machines de mensheid heeft verzwakt en ons heeft onderworpen aan een gesimuleerde realiteit die ‘The Matrix’ heet.
3. Blade Runner / Blade Runner 2049 (1982/2017)
De grote vader (en zoon) van het AI-filmgenre. Beide films stellen die ene vraag: wat maakt ons mens?
Geen lijst over AI-films is compleet zonder deze cyberpunkklassiekers, waar replicants dichterbij lijken dan ooit.
4. The Terminator (1984)
Dé iconische film waar we Arnold Schwarzenegger van kennen. The Terminator is een cyborg uit de toekomst die terug in de tijd gestuurd wordt naar het jaar 2029 om een Sarah Conner te vermoorden, voordat ze kan bevallen van de baby die in de toekomst als verzetsleider het menselijk ras zal redden.
5. Her (2013)
Eenzaamheid in een verbonden wereld. In Her valt Joaquin Phoenix voor zijn AI-besturingssysteem, met de stem van Scarlett Johansson.
Nog altijd dé benchmark voor de romantiek tussen mens en machine en anno 2025, met de opkomst van menselijke voice-AI en persoonlijke copilots, griezelig realistisch.
6. Chappie (2015)
Short Circuit meets AI! In een tijd waarin er robotpolitieagenten bestaan is er één probleem: doordat ze zelf nadenken en zich ontwikkelen zijn ze niet langer voorspelbaar.
De film speelt zich af in het heden en kent het bekende patroon van een verhaal rond AI: het is met goede bedoelingen ontwikkeld, maar we raken de controle kwijt.
7. Ghost in the Shell (1995 / 2017)
Of je nu kiest voor de anime-klassieker (wel mijn advies) of de live-action remake met Scarlett Johansson: Ghost in the Shell blijft een mijlpaal in het gesprek over identiteit, geheugen en de grens tussen mens en machine.
8. Ex Machina (2014)
Wat als de perfecte AI méér wil dan alleen serviesgoed polijsten? In dit claustrofobische drieluik tussen mens, machine en moraal toont regisseur Alex Garland hoe ver we gaan om te bewijzen dat iets ‘menselijk’ is. En wie dat spel altijd verliest.
9. Big Hero 6 (2014)
AI als knuffelbare held? In Big Hero 6 maken we kennis met Baymax, een AI-gestuurde zorgrobot die samen met een jonge techneut de misdaad bestrijdt.
De film is een slimme combinatie van Pixar-hart en Marvel-actie, maar snijdt ook belangrijke thema’s aan: rouw, verantwoordelijkheid en de vraag wat het betekent om écht menselijk te zijn.
10. Upgrade (2018)
Wanneer een man na een aanval verlamd raakt, krijgt hij een AI-chip die hem in staat stel zijn lichaam weer te besturen. Upgrade is bloederig, stijlvol en verrassend slim. Denk Black Mirror met vuisten.
11. I, Robot (2004)
Will Smith versus een robotrevolutie: popcornactie met een filosofische twist. Losjes gebaseerd op het werk van Isaac Asimov, maar biedt nog altijd interessante vragen over vrije wil en programmeerbare ethiek.
12. RoboCop (1987)
RoboCop is een typische jaren ’80 actiefilm van, jawel, Paul Verhoeven. De Nederlandse regisseur scoorde internationaal met de perfecte politieagent die een dystopisch Detroit van de ondergang moet redden.
RoboCop is een bikkelharde satire op big tech, politiegeweld en de gevaren van corporate controle.
13. M3GAN (2022)
Niet elke AI-film hoeft existentiële vragen te stellen, soms mag ‘ie ook gewoon doodeng zijn. M3GAN is horror met een knipoog: wat als de perfecte speelkameraad een glitch krijgt? Chucky, met 5G.
14. After Yang (2021)
Een intieme film over rouw en herinnering. After Yang is gebaseerd op het korte verhaal Saying Goodbye to Yang. De film raakt je zacht, maar diep. Misschien wel een van de meest menselijke AI-films van de laatste jaren.
Foto: Shutterstock
