Groepsapps domineren het sociale leven van jongeren, maar kennen hun donkere kanten. Uit nieuw onderzoek blijkt dat online buitensluiten schrikbarend vaak voorkomt en kan diepe sporen nalaten.
We sturen, taggen, liken en reageren ons suf, maar zelden staan we stil bij wie níét in het gesprek wordt meegenomen. Uit recent onderzoek van Helpwanted blijkt dat maar liefst 23% van de jongeren tussen 10 en 20 jaar minstens één keer per maand online wordt buitengesloten. En dat gebeurt meestal op plekken waar jongeren dagelijks actief zijn: groepsapps als WhatsApp, Snapchat of Instagram.
Die cijfers zijn niet mals. Jongeren zitten gemiddeld 4,1 uur per dag in groepschats — maar voor sommigen zijn dat uren vol stilte. Niet gelezen worden, genegeerd worden, of simpelweg uit een groep gegooid worden. Zo’n digitale afwijzing kan diep snijden. Volgens het onderzoek voelt 42% van de getroffen jongeren zich vooral verdrietig, 35% boos en 30% eenzaam. Één op de vier zegt zich er zelfs depressief of down door te voelen.
Druk van digitale wereld
Zangeres S10, zelf bekend om haar openheid over mentale gezondheid, brengt in aanloop naar de Week tegen Pesten het nummer Buut Vrij uit. In samenwerking met KPN werd het nummer de soundtrack van de korte film Iedereen Behalve, die de pijn van online buitensluiten invoelbaar maakt.
S10: “Mijn liedje Buut Vrij vangt voor mij de eenzaamheid en het verdriet van de druk die de digitale wereld kan hebben op jongeren. Als mensen zich op het internet tegen je keren, voelt dat oneindig. Dan zou ik even ‘buut vrij’ willen roepen, om me niet meer te hoeven verstoppen.”
De campagne doet een nadrukkelijk beroep op omstanders: kom op voor elkaar. Ook online.
Herkennen en doorbreken
Het onderzoek van Helpwanted laat zien dat één op de drie jongeren zich onder druk gezet voelt om mee te doen aan online uitsluiting. Opvallend is dat 64% van de jongeren wel iets zou willen doen, maar vreest voor de gevolgen. Ze zijn bang om zelf het mikpunt te worden.
“Sociale bevestiging is in deze levensfase essentieel,” verklaart gedragswetenschapper dr. Remco Spithoven. “Juist daarom moeten we jongeren leren hoe ze die groepsdruk kunnen herkennen en doorbreken.”
Hoe was je dag online?
Naast de oproep aan jongeren, richt de campagne zich ook op ouders en scholen. 69% van de jongeren vindt dat docenten niet in de gaten hebben hoe vaak online buitensluiten voorkomt. School & Veiligheid biedt in de Week tegen Pesten (22 t/m 26 september) daarom lesmodules aan waarin jongeren leren hoe ze als omstander wél een verschil kunnen maken.
En thuis? Daar begint het volgens KPN met één simpele vraag: “Hoe was je dag online?”
Beeld: KPN
