Dit zijn de 5 belangrijkste inzichten uit het Digital News Report

Het is misschien wel het belangrijkste onderzoek naar de ontwikkelingen op het gebied van nieuws op internet: het Digital News Report van het Reuters Institute for the Study of Journalism. Het rapport bestaat uit een groot kwantatief onderzoek onder inwoners van bijna 40 landen, inclusief Nederland. Dat wordt aangevuld met kwalitatief onderzoek en duiding van wetenschappers in alle landen die worden onderzocht. Zo ontstaat er een zeer compleet beeld, zeker omdat het onderzoek jaarlijks wordt uitgevoerd en ontwikkelingen dus inzichtelijk worden gemaakt.

Elger van der WelWekelijks schrijft Elger van der Wel een column over innovatie in de journalistiek en media. Deze week schrijft hij over het Digital News Report 2018.Het Digital News Report bevat een heleboel informatie over de digitale nieuwsconsumptie (en de bijbehorende) ontwikkelingen in Nederland. En die kun je dan ook weer in internationale context plaatsen. Dat is prettig, want we horen veel over wat er in de VS gebeurt maar in hoeverre verschilt de situatie daar van hier? (Teaser: soms heel veel, soms heel weinig).

Het is de moeite waard om het hele rapport (144 pagina’s) door te bladeren en de relevante onderdelen te lezen, maar ik kan me voorstellen dat je daar geen tijd voor hebt. Daarom heb ik dat voor je gedaan. Geef me 4 minuten van je tijd en ik geef je de 5 belangrijkste inzichten uit het Digital News Report 2018.

1. Het vertrouwen in nieuws is relatief hoog in Nederland

Van de 37 onderzochte landen staat Nederland op de derde plaats op het gebied van vertrouwen. 59 procent van de ondervraagden geeft aan ‘het nieuws’ te vertrouwen, als het gaat om de nieuwsmedia die mensen zelf gebruiken is dat zelfs 67 procent. Het opvallendste is misschien wel dat het vertrouwen in nieuws in Nederland flink is gegroeid, vorig jaar stond het vertrouwen nog op 51 procent. Dat terwijl het vertrouwen internationaal slechts 1 procentpunt gegroeid is naar 44 procent.

De NOS scoort het beste, gevolgd door RTL Nieuws en NU.nl. Geenstijl bungelt onderdaan de lijst, waarin trouwens alleen grote, landelijke media staan. Als het gaat om nieuws dat mensen vinden in zoekmachines of tegenkomen op social media dan is het vertrouwen laag, respectievelijk 33 en 22 procent van de ondervraagden heeft hier vertrouwen in.

2. Internet is het meestgebruikte medium voor nieuws

79 procent van de mensen haalt zijn nieuws van internet; voor 73 procent is televisie een nieuwsbron Deel deze quoteEen nieuwe ontwikkeling is dit niet. In 2016 haalde het internet de televisie in als belangrijkste nieuwsbron voor Nederlanders. Anno 2018 haalt 79 procent van de mensen zijn nieuws van internet; voor 73 procent is televisie een nieuwsbron. Print daalt naar 37 procent.

Overigens is het niet zo dat we in internationaal opzicht vooroplopen in het gebruik van internet als nieuwsmedium. Bijna in ieder onderzocht land is het internet de belangrijkste nieuwsbron. Gemiddeld gebruikt zelfs 82 procent van de mensen het internet om aan nieuws te komen. Frankrijk springt eruit in de cijfers: daar is tv met 71 procent nog steeds groter dan online nieuws met 69 procent.

3. WhatsApp is een belangrijke nieuwsbron

Dat Facebook een klap heeft opgelopen in zijn rol als nieuwsbron zal niemand verbazen. Nog steeds is het het belangrijkste social-media-kanaal op nieuwsgebied: 29 procent van de Nederlanders haalt nieuws van Facebook, een daling van 3 procentpunt ten opzichte van vorig jaar.

Op de tweede plaats staat WhatsApp. 17 procent van de Nederlanders leest nieuws dat ze toegestuurd krijgen via WhatsApp, 2 procentpunt meer dan vorig jaar. Ook wereldwijd is een stijging te zien van het gebruik van chat-apps als nieuwsbron. Voor media is dat een uitdaging, omdat ze weinig controle en inzicht hebben in wat er waar wordt gedeeld.

4. Het aantal mensen dat betaalt voor nieuws op internet neemt af

slechts 13 procent van de Nederlander betaalt voor nieuws op internet, 1 procentpunt minder dan vorig jaar Deel deze quoteAfgelopen jaar hebben veel Nederlandse kranten geïnvesteerd in hun betaalmuur, maar dat heeft nog niet geleid tot meer betalende nieuwsconsumenten. Slechts 13 procent van de ondervraagden, 1 procentpunt minder dan vorig jaar, betaalde het afgelopen jaar voor nieuws op internet. Internationaal gezien is dat trouwens ongeveer net zoveel, maar de verschillen tussen landen zijn groot.

Het is echter lastig om conclusies te trekken waar dat door komt. Het aanbod per land is waarschijnlijk zeer bepalend. In Nederland hebben we met onder meer de NOS, NU.nl en RTL Nieuws een goed gratis aanbod. En ook de Nederlandse kranten geven veel content gratis weg.

Dat zie je bijvoorbeeld ook bij de Britten, waar slechts 7 procent van de mensen betaalt voor nieuws op internet. Zowel The Guardian als de Daily Mail bieden hun content gratis aan. En natuurlijk is de BBC daar een ongelofelijk belangrijke nieuwsbron. Landen die er positief uit springen zijn Noorwegen (30 procent), Zweden (26 procent) en Turkije (26 procent).

5. We lopen achter op het gebied van podcasting

18 procent van de Nederlanders luisterde in de maand voorafgaand aan het onderzoek naar een podcast Deel deze quoteOm te beginnen: we hebben nu cijfers over het luisteren naar podcasts in Nederland en die zijn eigenlijk best hoog. Mensen die roepen dat het een medium is dat maar door een minimale groep wordt gebruikt hebben ongelijk. 18 procent van de Nederlanders luisterde in de maand voorafgaand aan het onderzoek naar een podcast. De letterlijke omschrijving van een podcast in het onderzoek was: “A podcast is an episodic series of digital audio files, which you can download, subscribe, or listen to.”

Internationaal is 18 procent echter een hele lage score. Er is in 22 van de 37 landen binnen het Digital News Report onderzoek gedaan naar podcasting. Nederland staat onderaan en het gemiddelde bereik van het medium in alle landen is 34 procent. In Europa doet Spanje het opvallend goed met 40 procent, gevolgd door Ierland met 38 procent en Zweden met 36 procent. Ondanks het grote aanbod Engelstalige podcasts luisteren er relatief net zo weinig Britten als Nederlanders naar het medium: 18 procent. Al zou dat mogelijk te maken kunnen hebben met het feit dat veel Britten podcasts beluisteren via de BBC iPlayer, zonder door te hebben dat het een podcast is.

Een mogelijke verklaring voor het lage gebruik in Nederland ligt bij de NPO. “Popular public broadcasters have little incentive to undermine their linear radio listening by producing or promoting podcasts”, denken de onderzoekers. Niet slim, want podcasts lijken een goed middel om jongeren te bereiken: “The younger generation is embracing content at a time and in a format that works for them – a trend that looks unlikely to be reversed any time soon.”

Meer lezen?

Mocht je nog wat tijd over hebben, dan zijn er een aantal onderdelen van het rapport die zeer de moeite waard zijn om te lezen:

• 1. Executive Summary and Key Findings – Nog steeds ruim 20 pagina’s, maar onder meer de sectie over social media, video en audio zijn de moeite waard
• 2.2 Misinformation and Disinformation Unpacked – Over hoe desinformatie allang niet meer alleen gaat over nepnieuws.
• 2.5 Donations and Crowdfunding: an Emerging Opportunity? – Over de groei van donaties als inkomstenbron voor nieuwsmedia

Je downloadt het rapport hier als pdf.